‘कफीका झुप्पा’सँगै फलेको पैसा | Khabarhub Khabarhub

‘कफीका झुप्पा’सँगै फलेको पैसा



काठमाडौं–खेतीपातीमा व्यस्त हुन रुचाउने लमजुङका विश्वप्रसाद अधिकारी कफीको बोटमा रमाउन पाउँदा खुसीको अनुभूति गर्छन् । १६ वर्ष बितिसक्यो उनले कफी व्यवसाय गर्न थालेको । कफी खेती गर्न चाहनेहरुका लागि उनी प्रेरणाका स्रोत बन्न सक्छन् ।

कफीको मिठो स्वाद भएजस्तै काम गर्नका लागि पनि कडा मेहनत गर्न पर्ने अधिकारीको अनुभव छ । पछिल्लो समय नेपाली बजारमा कफीको माग प्रशस्त छ तर मागअनुसार कफी खेती हुन सकेको छैन ।

युवाहरु पढ्न र पैसा कमाउन विदेश पलायन भइरहँदा गाउँघरका धेरै जग्गा जमीन बाझो बन्दै जान थालेका छन् । पढेलेखेकाहरु पनि जागिर खोज्दै शहरतिरै डुल्न व्यस्त छन् । गाउँमा खेती गर्न कोही रुचाउँदैनन् । तर मेहनत, जाँगर र कामप्रति लगाव भएमा रोजगारीका अवसर जताततै छन् । अझ शहरमा भन्दा गाउँमा बढि रोजगारीको स्रोत रहेको उनको सफलताबाट पनि थाहा पाउन सकिन्छ ।

युवावर्ग पढाइकै शिलशिलामा शहर पस्ने र पढाइ सकेर विदेश तिर जान गरेको बताउँदै विश्व प्रसाद भन्छन्, ‘गाउँमा फर्केर जान सकेमा गाउँलाई विकसित र परिवर्तन गर्न सकिन्छ, गाउँमा रोजगारीका स्रोत पनि प्रशस्त छन् ।’

विश्वप्रसाद लमजुङ जिल्ला वेसीशहर नगरपालिका वडा नम्बर १ मा जन्मिए । उनको परिवारमा सबै सदस्यहरु खेतीपाती गर्ने हुँदा उनलाई पनि बालकपनदेखि नै खेतीपातीको मोह थियो ।

उनी पढाईमा पनि अरु भन्दा अब्बल नै थिए । निरन्तरको मेहनतले उनले स्नातक तह पास गर्न सफल भए । स्नातक सकिएसँगै उनी गाउँघरमै खेतीपाती गर्न थाले ।

‘मानिसहरु पढाइको घमण्ड गर्छन्, ठूलो जागिर खोज्छन्, विदेश जान्छन् तर मलाई कहिल्यै त्यस्तो रहर पलाएन’ उनले भने । ‘बरु कहिले पढाइ सकौँ र नयाँ-नयाँ खेती गर्न तिर लागौँ हुन्थ्यो’ उनले थपेँ ।

कफीको आकर्षण

विश्वप्रसाद सानै छँदा उनका बाबुले बारीमा कफीको एउटा विरुवा रोपेका थिए । त्यो विरुवा कफीकै हो भन्ने थाहा भएपनि त्यसको प्रयोग कसरी गर्ने भन्ने बारे उनको परिवारलाई थाहै नभएको उनले बताए । हास्दै उनले भने ‘कफी खाने तरिका थाहै थिएन तर पनि खाइन्थ्यो’।

त्यस समयबखत नै उनले कफीको बारेमा विस्तृत बुझ्ने र भविष्यमा कफी व्यवसाय गर्ने सोचेका थिए । कुरा आजभन्दा १६ वर्षअघिको हो । पहाडी क्षेत्रमा कफीको उत्पादन राम्रो हुन्छ भन्ने खबर उनले पाए । त्यसमाथि बाबुले रोपेको एउटा बिरुवाको उत्पादनबाटै आफ्ना भूभागमा कफी खेतीको सम्भावना देखेका थिए ।

‘कफी व्यवसाय शुरु गर्नका लागि एक सय वटा विरुवा ल्याएँ र १ रोपनी जग्गामा रोपेँ’सुरुवाती दिनलाई सम्झदैँ उनले भने ।

खटाइले बढाएको अनुभव

गाउँमा विभिन्न प्रकारका अन्नबालीहरु लगाइरहेकाले उनलाई खेती कसरी गर्ने भन्ने बारे राम्रै ज्ञान थियो । माटोमा कसरी भिज्नु पर्छ, कति खट्न सक्नुपर्छ भोगेको थिए त्यसैले सुरुमा उनलाई कुनै अप्ठयारो भएन । कफी खेती अन्य खेती भन्दा सजिलो हुने उनको बुझाइ र अनुभव रहेको छ ।

सामान्यतया एउटा विरुवाले ३ वर्षपछि कफी उत्पादन गर्ने बताउँदै उनी भन्छन्, ‘वर्षमा एक पटक कफी टिप्न सकिन्छ ।’ ‘अन्न बालीबाट भन्दा पाँच गुणा बढि आम्दानी कफी व्यवसायबाट लिन सकिन्छ’ उनले भने ।

उनी सकेसम्म अन्नवालीमा भन्दा नगदेवालीलाई प्राथमिकतामा राख्न थालेका छन् । अन्नबाली लगाउँदै नलगाउने भन्ने होइन, थोरै लगाउने बढि मात्रामा कफी खेती गर्ने गरेको विश्वप्रसाद बताउँछन् ।

कफी खेतीमा पनि अन्य खेती जस्तो विरुवामा किरा लाग्ने, बोट मर्ने जस्ता समस्या आउँछन् । उनी भन्छन्, ‘कफीका विरुवामा ‘सेतो गोवर’ नामक किरा लाग्ने गर्छ, त्यसबाट विरुवालाई बचाउन समय-समयमा बगैँचा व्यवस्थापन गरिरहनु पर्छ ।’

त्यस्तै रोग न्यूनिकरणका लागि उनले अर्गानिक विधि अपनाएर विभिन्न प्रकारका झारपात कुहाएर ‘जैविक मल’ बनाउने गर्छन् । त्यसरी बनाएको मल विरुवाको जरामा पुग्नेगरी राख्छन् फलस्वरुप त्यी विरुवामा लागेको किरा मर्ने र विरुवाले पालुवा फेर्ने गरेको उनले सुनाए ।

कफीका विरुवालाई घाम र पानीबाट जोगाउनका लागि उनले शितल छहारीको व्यवस्थासमेत गरेका छन् । विरुवा वरीपरि सिमी रोप्ने र सिमीको लहराले विरुवालाई छोप्ने गरेको उनले बताए ।

उनले कफी खेतीबाट राम्रो आम्दानी गर्न थालेसगै हालसम्म आइपुग्दा साढे दुई रोपनी जग्गामा २ सय ५० वटा कफीका विरुवा रोपेका छन् । सबै विरुवामा राम्रै कफी उत्पादन भएको उनी बताउछन् । साथै उनले अन्य जमीनमा मकै, कोदो लगायतका अन्नवालीहरु पनि लगाएका छन् ।

‘राम्रो स्याहार पुगेका बोटबाट एउटैमा १० किलोसम्म कफी उत्पादन हुन्छ, एकमुष्ट टिप्दा २ हजार ५ सय किलो कफी टिप्छु’ उनले भने । कफीका प्रजाती फरक हुन्छन् । त्यसमध्ये उनले ‘बोरवन’ र ‘टिपिका’ जातका कफी लगाएका छन् । फलाइमा दुवै प्रजाती उस्तै फल्ने उनको अनुभव छ । बोटबाट टिप्नसाथ ‘पार्चमेण्ट’ लाई धोएर सफा गरेर सुकाइन्छ र बजारमा पठाइन्छ ।

लमजुङ क्षेत्रमा उत्पादित कफीले राम्रै मुल्य पाइरहेको अनुभव उनले थपे । ठाउँठाउँमा किसान ठगिएको समाचार सुनिए पनि लमजुङमा त्यस्तो परिस्थिती नभएको बताए ।

विश्वप्रसादले भने, ‘चिया कफी बोर्डले हरेक वर्षको मंसिर १ गते किसान नठगिउन भनेर कफीको न्यूनतम मूल्य तोक्छ ।’ त्यसैअनुसार ल्याण्ड हेरेर प्रतिकेजी ८० देखि एक सय रुपैयाँ सम्ममा बेच्न सकिन्छ । विश्वप्रसादले वार्षिक रुपमा २ लाख ५० हजार रुपैयाँ कफीबाटै आम्दानी गर्छन् ।

उनी भन्छन्, ‘कफी खेतीप्रतिको चाहना धेरै छ, १० रोपनी जग्गामा कफी खेती थप्ने योजना बनाएका छु ।’

उनले राम्रो माउ बोटबाट बिउ संकलन गर्ने गरेका छन् । एउटा कफीको बोटको आयु ५० वर्षसम्म रहने भएपनि ३० वर्षसम्म मात्र राम्रो कफी उत्पादन गर्नेछ ।

कफी खेती गर्नका लागि विश्वप्रसाद अरुलाई प्रोत्साहन गर्ने गर्छन् । नेपालमा कफीको माग प्रशस्त छ । कफी उत्पादन हुने क्षेत्रहरु पनि छन् । तर मानिसहरु यो खेतीप्रति अग्रसर नहुँदा वर्षेनि विदेशबाट कफीको आयात गर्नुपर्ने अवस्था छ।

यदि चाहना हुने हो भने र कफी खेती गर्न आकर्षित हुने हो भने परनिर्भरता घटाउन सकिन्छ । ‘कामको खोजीमा विदेश नजानुस जन्मभूमि फर्कनुस् कफी खेती गर्न थाल्नुस् पैसाँ कमाउन गाह्रो छैन’अन्त्यमा उनले भने ।

प्रकाशित मिति : ७ बैशाख २०७६, शनिबार  १२ : ०५ बजे

शिक्षामन्त्री सुमनाले बूढानीलकण्ठको सूचना सुनाएपछि…

काठमाडौं- शिक्षामन्त्रीको जिम्मेवारीमा जनताले युवा एवं उर्जाशील व्यक्तिलाई पाएका छन्

४३९ नेपालीको भागमा जम्मा एक प्रहरी 

काठमाडौं– संयुक्त राष्ट्र संघ (युएन) को मापदण्ड अनुसार कम्तिमा ३३३

सेयर बजारमा सामान्य सुधार

काठमाडौं– बिहीबार नेप्से परिसूचक ४.७८ अंकले बढेको छ। अघिल्लो कारोबार

पुँजीगत खर्च गर्न नसक्ने अवस्थाको अन्त्य हुनुपर्छ : प्रधानमन्त्री

काठमाडौं– प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले हरेक आर्थिक वर्षमा बजेट मागिरहने

विकास निर्माणका क्षेत्रमा धेरै काम गर्न बाँकी छ : प्रधानमन्त्री 

काठमाडौं– प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले चालु आर्थिक वर्षमा विकास निर्माणका