हरितालिका तीजको अघिल्लो दिन अर्थात आज अबेर बेलुकी दर खाएर तीजको व्रत शुरु गरिन्छ । घर गएकी छोरीलाई बोलाएर माइती पक्षले दर ख्वाँउने परम्परा छ।

तर पछिल्लो समय केही स्थानमा महिना दिन अघिबाटै तीजको दर खाने रीति झै बसेको छ । अझ कतिपय स्थानमा त दर खान संस्थागत रुपमा एकजुट हुने र पुरुषहरु समेत सहभागितामा दर खाइने गरेका छन् ।

व्रत बस्ने हिन्दु महिलाले दर खाने दिन विभिन्न परिकार तथा मिठाई तयार पारेर आज अबेर राति दर खानेछन् । महिलाहरु यो दिन माछामासु वाहेक खिर, ढकने र सेलरोटी तथा मनपर्ने परीकार बनाएर खाने गर्दछन् ।

तर अघिल्लो दिन टन्न दर खाएर भोलिपल्ट पानी समेत नखाई निराहार खाली पेटमा व्रत बस्ने चलन छ । यसले शरीरमा नकारात्मक असर पुर्‍याउछ ।

दर खाँदा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु:

१. दरमा धेरै पीरो तथा गुलिया पेय पदार्थ खानु हुँदैन ।
२. अखाद्य रङ तथा केमिकल मिसाएका मिठाईले फुड प्वाइजन बनाउछ, त्यसैले स्वच्छ मिठाई छनौट गरेरमा मात्र खानुपर्छ ।
३. धेरै नुन हालेको तथा मसालेदार खाने कुरा नखानु उपयुक्त हुन्छ । त्यसले प्यास जगाउछ ।
४. होटल तथा पार्टी प्यालेसमा बनाएको रेडिमेड खानेकुरा खानु हुँदैन । घरमा बनाएर खानुपर्छ ।
५. दरमा दही, फलफूल, हरियो सलाद खानुपर्छ, यसले खाना पचाउन मद्धत गर्छ ।
६. चिल्लोयुक्त दर खानु हुँदैन, चिल्लो पर्दाथमा हुने कोलष्ट्रलले शरीरलाई हानि गर्छ ।
७. दरका नाममा नियमित भन्दा अधिक खानु हुँदैन, यसले अपच तथा ‘फुड पोइजन’ हुनसक्छ ।
८. खीर, अचार, मासु तथा दुधको मिश्रणले शरीरलाई नकारात्मक असर पार्न सक्छ ।
९. तीजको व्रत धार्मिकतासंग जोडेर हेरिने भएकाले व्रत बस्नेले माछामासु नखानु उत्तम हुन्छ ।
१०. दरमा मादक पदार्थको सेवन गर्नुहुँदैन यसले शारीरको चेतनाको स्तर घटाउँछ ।
११. तेलमा तारेको खानेकुरा धेरै खाँदा वाकवाकी लाग्ने तथा पेट दुख्न सक्छ ।
१२. शरीरले धान्न नसक्ने खानेकुरा खानु हुँदैन, यसले झाडापखाला लगाउन सक्छ ।

त्यसो भए दरमा के खाने ?

दरमा विशेष यही खानुपर्छ भन्ने छैन । शरीरले उर्जा दिने तथा स्फुर्त राख्ने खानेकुरा खाँदा हुन्छ । व्रत बस्ने महिलाले दर खादा स्वस्थ्यवद्र्धक तथा पोषणयुक्त खाना खानुपर्छ ।

दरमा सकेसम्म नियमित झै सादा खानेकुरा खानु उचित हुन्छ । खानामा हरियो सागसब्जी, फलफूल, सलाद, दूध, दही, मही खाएमा शरीर हल्का तथा स्फुर्त रहन्छ ।

दरमा ताजा खाद्य सामाग्रिको मात्र प्रयोग गर्नुपर्दछ । धेरै दिन अघिदेखि राखेको खानेकुरा नखानु उत्तम हुन्छ । साथै राम्रोसंग पखालिएको र पकाइएको खानेकुरा मात्र खानुपर्छ । पोषणका लागि दरमा दूध, दही, मखन, घिउ जस्ता खानेकुरा खानु उत्तम मानिन्छ यसले शरीरलाई लामो समय शक्ति दिन्छ ।

कस्ता व्यक्तिले व्रत नबस्ने ?

१. नियमित औषधिको सेवन गर्नेले व्रत बस्नु हुँदैन ।
२. कमजोर शरीर भएका महिलाले पनि व्रत बस्नु हुँदैन ।
३. बिरामि हुनुहन्छ भने पनि व्रत बस्नु उपयुक्त हुँदैन, बस्नै पर्ने भए पनि फलफुल तथा जुस सेवन गर्नु उपयुक्त हुन्छ ।
३. ४. गर्भवति तथा कुनै दीर्घरोग लागेका महिलाले व्रत बस्नु हानिकारक हुन्छ ।
५. परीक्षार्थी, सानो उमेरको किशोरी तथा वृद्धाले पनि व्रत बस्नु हुँदैन ।
६. मधुमेह, उच्च रक्तचाप, श्वासप्रश्वास तथा फोक्सोको समस्या भएकाले व्रत बस्नु हुँदैन ।