श्रीलंका- महामारी बनिसकेको कोरोना भाइरस (कोभिड -१९) ले हरेक दिन सयौंको संख्यामा मानिसहरुको ज्यान लिइरहेको छ भने हरेक दिन संक्रमितको संख्या पनि बढिरहेको छ ।

कोरोना भाइरसबाट ज्यान गुमाउनेहरुको अन्तिम संस्कार पनि चुनौतीपूर्ण बन्दै गएको छ ।

यो समस्या कुनै एक देशको होइन । यो समस्यासँग विश्वका कयौं देशहरु जुधिरहेका छन् । त्यो चाहे श्रीलंका होस् या इटाली ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोरोना भाइरसलाई महामारी घोषणा गरेको छ । यस्तोमा यदी कुनै संक्रमित भएर अस्पतालमा रहेसम्म आफ्ना कोही नातेदार वा चिनजानका व्यक्तिसँग भेट गर्न सक्दैनन् ।

यस्ता केही प्रकरणहरु आएका छन् जसमा संक्रमितको उपचारका क्रममा अस्पतालमा मृत्यु भएको छ । यस्तो अवस्थामा न त बिरामीलाई आफन्त र परिवारका सदस्यले भेट्न नै पाएका छन् न त बिरामीले लै आफन्तलाई अन्तिम अवस्थामा भेट्न वा देख्न पाएका छन् । अझ त्यसरी ज्यान गुमाएका व्यक्तिको अन्तिम संस्कारमा समेत मानिसहरु सहभागी हुन पाएका छैनन् ।

कोरोना भाइरसको संक्रमणका कारण भएको मृत्युपछि शवलाई गाड्ने वा जलाउने भन्ने विषयमा विवाद छ । अहिलेसम्म मृत्युपछि शवलाई जलाउने वा गाड्ने भन्ने प्रकृया धर्मका आधारमा हुने गरेको थियो ।

श्रीलंकामा कोरोना भाइरसका कारण मृत्यु भएका एक मुस्लिम व्यक्तिको शवको अन्त्यष्टिका विषयमा विवाद भएको छ ।

श्रीलंकामा अहिलेसम्म कोरोना भाइरस संक्रमणको १५९ घटना सार्वजनिक भएका छन् । देशमा कोरोनाका कारण कम्तिमा पनि पाँच जनाको मृत्यु भइसकेको छ ।

श्रीलंकाको पश्चिमी तटको नजिक रहेको नेगोम्बो शहरमा एक व्यक्तिको अन्तिम संस्कार इस्लामीक रीति रिवाजबाट हटाएर गरिएको थियो ।
श्रीलंकाको मुस्लिम कांग्रेसका नेता रउफ हकीमले यस बारेमा फेसबुकमा एक पोस्ट गरेका छन् ।

उनले यो निकै खेदजनक कुरा भएको उल्लेख गरेका छन् । त्यस व्यक्तिको अन्तिम संस्कारका लागि उसको धार्मिक मान्यता अनुरुप गाड्ने अनुमति प्राप्त भएको थिएन ।

उनले लेखेका थिए,’यो निकै दुर्भाग्यपूर्ण, खेदजनक तथा निन्दनीय छ कि कोभिड १९ को कारण नेगोम्बोमा जुन व्यक्तिको मृत्यु भयो उनको अन्तिम संस्कारमा गाड्ने अनुमति प्राप्त भएन । हाम्रो मान्यताको विपरित अन्त्यष्टि गरियो । आफ्नो तर्फबाट गर्न सकिनेजति हामीले गर्ने प्रयास गरेका थियौं। हतारमा गरिएको अन्तिम संस्कारलाई रोक्न सकियोस् भनेर । यसका लागि हामीले उच्च राजनीतिक नेतृत्व तथा स्वास्थ्य विभागसँग सम्बन्धित व्यक्तिको सहायता पनि लियौं । हामी अन्तिम समयसम्म अधिकारीहरुलाई सम्झाउने प्रयासमा लागिरहेका थियौं । नेगोंबोमा शवलाई गाड्ने विकल्पमा पनि छलफल गरिएको थियो । तर हामीलाई भनियो कि यदी जमिनमा दस फिट गहिराईमा शवलाई गाड्ने कोशिश गरियो भने त्यो सम्भव हुने छैन किनकी पानीको स्तर निकै माथि छ र सम्भावना रहन्छ कि पानी शव गाडिएको स्थानमा जानेछ ।’

उनले अगाडि लेखेका छन्, यसपछि कोलम्बोको मालीगावते कब्रगाहमा गाड्ने बारेमा सोच बनाइएको थियो तर शवलाई लिएर जाने अनुरोधलाई जेएमओले खारेज गरिदियो ।

रउफले आफ्नो पोस्टमा अन्तिम संस्कारमा हडबडी गरिएको र पारिवारिक सदस्यको भावलाको अवहेलना गरेको आरोप लगाएका छन् ।
रउफको यो पोस्टलाई लिएर अधिकांश मानिसले आपत्ति जनाएका छन् ।

मानिसहरुले कमेन्टमा लेखेका छन् कि धार्मिक भावनालाइृ त्यस समय किनारामा राख्नु पर्छ अहिले मानिसको सुरक्षाका विषयमा चिन्ता लिन आवश्यक छ ।

केही मानिसले भने कोरोना भाइरसको संक्रमणलाई मुस्लिमको अन्तिम संस्कारको तरिकालाई परिवर्तन गरेर फैलनबाट रोक्न नसकिने बताएका छन् । यसकारण जरुरी छ कि सबै खालका धार्मिक आयोजना, प्रसाद बाड्ने प्रक्रिया, जल छर्कने लगायका सबै अनुष्ठानलाई बन्द गर्नुपर्छ ।

कोरोना भाइरसको संक्रमणसँग विश्वका अधिकांश देशहरु लडिरहेका छन् । विश्व स्वास्थ्य संगठनले यो भाइरसको संक्रमण रोक्ने सबैभन्दा राम्रो तरिका सामाजिक सम्बन्धबाट टाँढा रहनु भएको बताएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनले धेरै भन्दा धेरै परीक्षण गर्न पनि सुझाव दिएको छ ।

विश्व स्वास्थय संगठनले कोरोना भाइरस संक्रमणबाट मरेका मानिसको पार्थिव शरीलाई कसरी व्यवस्थापन गर्ने भन्ने पनि गाइडलाइन्स जारी गरेको छ ।

शवलाई लिएर गाइडलाइन्स

मुर्दाघरका कर्मचारी या स्वास्थ्यकमीले नै संक्रमितको मृत्यु भएपछि शवलाई सम्हानेछन् ।

शवमा केमिकल लगाउने अनुमति दिन सकिदैन किनकी मृत शरीका साथ सम्पर्कबाट बच्न अनिवार्य छ ।

शवको अन्त्यष्टी कसरी गर्ने ?

यो कुरालाई पूर्ण रुपमा सुनिश्चित गर्न जरुरी छ कि कुनै प्रान्त या देशमा शवलाई लैजाने र अन्तिम संस्कारको लागि तयार गर्ने सबै दिशानिर्देशको पालन भएको हुनेछ ।

शवलाई छुने र चुम्मे लगायतको कार्यबाट बच्नु पर्नेछ ।

जो मानिस शवलाई गाड्ने वा जलाउने काममा सहभागी भएका छन् उनीहरुले अन्त्येष्टीपछि राम्रोसँग साबुन पानीले आफूलाई सफा गर्ने, विशेषगरि हातलाई ।