साइकलमा इञ्जिन जोडेर आधुनिक मोटरसाइकल बनाएका होण्डाको सफलताको कथा | Khabarhub Khabarhub

साइकलमा इञ्जिन जोडेर आधुनिक मोटरसाइकल बनाएका होण्डाको सफलताको कथा



नेपालमा होण्डा कम्पनीको नाम नसुन्ने सायदै कोही होलान् । होण्डा नेपालमा मोटरसाइकलका लागि चर्चित नाम हो ।

जापानी अटोमोबाइल कम्पनी होण्डा हाल विश्व मोटरसाइकल मात्रै नभएर कार उत्पादनका क्षेत्रमा महत्वपूर्ण कम्पनी मानिन्छ । हरेक वर्ष होण्डा कम्पनीले विश्वभर लाखौं अटोमोबाइल विक्री गर्दै आएको छ भने प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष गरी अरु लाखौं मानिसहरुलाई रोजगारी पनि दिँदै आएको छ । होण्डा कम्पनी विश्व बजारमा जति प्रभावशाली छ, होण्डा कम्पनी स्थापनाको गाथा पनि उत्तिकै रोचक छ ।

खासमा होण्डा कम्पनीको स्थापना सन् १९४८ मा जापानी मेकानिकल इन्जिनियर सोइचिरो होण्डाले गरेका हुन् । होण्डा कम्पनीका संस्थापक सोइचिरो होण्डाको जन्म लोहार परिवारमा सन् १९०६ मा जापानको हामामात्सुशहर नजिकै रहेको इवाता क्षेत्रमा भएको थियो ।

लोहार परिवारबाट आएका कारण सानैदेखि मेकानिकल इन्जिनियरिङ प्रति आकर्षित होण्डाले आफ्नो औपचारिक शिक्षा बीचैमा छाडेर अटोमोबाइल इन्जिनियरिङतर्फ लागे ।

शुरुमा उनले राजधानी टोकियोमा रहेको आर्ट सोखाई नाम गरेको कम्पनीमा अटोमोबाइल मिस्त्रीका रुपमा काम गरेका थिए । उनकै सहयोगमा आर्ट सोखाई कम्पनीका साकाकिबारा दाजुभाइले सन् १९२४ मा भएको पाचौं मोटर कार च्याम्पियनसिपको उपाधि जित्न सफल भए । मिस्त्री कामको अनुभव बटुलेर सन् १९२८ मा २२ वर्षको उमेरमा उनी आफ्नै शहर फर्के । उनले हामामात्सु शहरमा आर्ट सोखाईको शाखा खोले ।

यो समय उनमा मोटर रेसिङको ठूलो सोखको विकास भएको थियो । सोही अनुसार उनी सन् १९३६ मा तामागावा शहरमा आयोजना गरिएको पहिलो जापान अटोमोबाइल रेसिङमा भाग लिएका थिए ।

फोर्डको टर्बोचेन्ज मोटर हाँकेका उनी सोही रेसिङका क्रममा दुर्घटनामा परे भने उनको आँखामा चोट लाग्यो । सोही कारमा सवार उनका भाइ पनि घाइते भए । त्यसपछि उनले कहिल्यै मोटर रेसिङ गरेनन् ।

उसैपनि केही नौलो कुरा जान्न खोज्ने र नयाँ गर्न चाहने उनको बानी थियो । यसअघि सम्म उनी अटोमोबाइलको मर्मतमात्र गर्ने गर्थे तर ‘अब चाँही मर्मत मात्र होइन की, सामानको उत्पादन नै गर्नुपर्छ’ भन्ने ठानेर आर्ट सोखाई कम्पनीका साहूहरुसँग यो कुरा राखे । तर साहूहरुले होण्डालाई आफ्नो कम्पनी छाडेर जान दिएनन् ।

तैपनि उनले सन् १९३७ मा टोकाई सेइकी हेभी इण्डष्ट्रिजको स्थापना गरे । त्यहाँ उनले अटोमोबाइलमा प्रयोग हुने एअर पिस्टनको खोज र अध्ययनमा लागे । दिनभर उनी आर्ट सोखाईको कारखानामा अटोमोबाइलको मर्मत गर्थे भने रातिको समयमा एअर पिस्टनको अध्ययनमा लाग्थे ।

एकपछि अर्को प्राविधिक असफलताकै कारण एअर पिस्टनको अध्ययनकै लागि उनी केही समय हामामात्सु इण्डट्रियल इन्स्टिच्युटमा पार्ट टाइम विद्यार्थीका रुपमा भर्ना भए । दुई वर्ष लामो गहन अध्ययन र कठोर परिश्रमपछि उनले अन्ततः सन् १९३९ मा आर्ट सोखाईको आफ्ना प्रशिक्षार्थीलाई जिम्मा दिएर आफ्नो ध्यान टोकाई सेइकी कम्पनीलाई दिन थाले ।

यही बीचमा उनले त्यसबेलाको प्रभावशाली जापानी अटोमोबाइल कम्पनी टोयोटाका लागि पिस्टन बनाउने ठेक्का पाएका थिए । तैपनि प्राविधिक जटिलताका कारण उनले बुझाएका ५० मध्ये केबल ३ पिस्टन मात्र टोयोटाबाट स्वीकृत भए ।

त्यसपछिका दुई वर्ष अझ धेरै विश्वविद्यालय र जापानका विभिन्न अटोमोबाइल कारखानाको को भ्रमण गरी प्राप्त भएको ज्ञानपछिमात्र उनी औद्योगिक स्तरमा गुणस्तरीय एअर पिस्टन निर्माण गर्न सफल भए । उनले यस्ता पिस्टन र अन्य अटोमोबाइल उपकरण टोयोटा कम्पनी र नाकाजिमा हवाई कारखानालाई बेच्ने गर्थे ।

त्यसपछि जापान प्रशान्त क्षेत्रमा दोश्रो विश्वयुद्धमा होमियो । यससँगै टोकाई सेइकी कम्पनी जापानको हतियार मन्त्रालय अन्तर्गत रहन गयो । केही समयपछि नै टोकाई सेइकी कम्पनीको ४० प्रतिशत टोयोटा कम्पनीले लियो ।

उनी यसअघि त्यस कम्पनीको प्रमुख रहेकोमा उनको पद घटाएर वरिष्ठ प्रबन्ध निर्देशक बनाइए । दोश्रो विश्वयुद्धका क्रममा उनका अधिकांश कर्मचारी सेनामा बोलाइएका कारण उनको कारखानामा केबल महिला र अनुभवहीन विद्यार्थीमात्र काम गर्ने गर्थे । तैपनि उनले हिम्मत नहारी पिस्टन उत्पादनलाई सक्दो सरल बनाउनेतर्फ लागे ।

उनले साइकलमा इन्जिन राखेर आधुनिक मोटरसाइकल बनाउने र त्यसको व्यापक उत्पादन गरी प्रचलनमा ल्याउनेबारे परिकल्पना गरेका थिए

दोश्रो विश्वयुद्धकै क्रममा जापानमा अमेरिकी हवाई आक्रमण तीब्र बन्दै गयो । अमेरिकी हवाई आक्रमणको मुख्य निशानामा जापानका औद्योगिक क्षेत्र पर्ने गर्थे ।

सोही अनुसार हामामात्सुमा रहेको कारखाना अमेरिकी हवाई आक्रमणमा ध्वस्त भयो । यहीबीचमा सन् १९४५ मा जापानमा शक्तिशाली भूकम्प गयो । त्यस भूकम्पमा परी इवातामा रहेको अर्को कारखाना पनि नष्ट भयो । युद्धमा जापानको पराजयसँगै टोकाई सोइकी कम्पनीको बाँकी रहेको सम्पत्ति टोयोटा कम्पनीलाई केबल ४ लाख ५० हजार येनमा बेचेर होण्डा टेक्निकल रिसर्च इन्स्टिच्युट नामक संस्था स्थापना गरे ।

यसअघिको सफलताबाट उत्साहित भएका उनले मोटरसाइकलको अध्ययनप्रति नै उनले बढी जोड दिन थाले । यही इन्स्टिच्युटमा उनले साइकलमा इन्जिन राखेर आधुनिक मोटरसाइकल बनाउने र त्यसको व्यापक उत्पादन गरी प्रचलनमा ल्याउनेबारे परिकल्पना गरिरहेका थिए ।

यससँगै उनले अब आफ्नै कम्पनी स्थापना गर्ने निधो गरे । सन् १९४८ मा उनले अटोमोबाइलाको उत्पादन गर्नका लागि कम्पनीको स्थापना गरेर उनले मोटरसाइकलको व्यापक उत्पादन शुरु गरे । विशाल बजारीकरण अभियान र वृहद उत्पादनका कारण केही समयभित्र जापानमा होण्डा कम्पनीको प्रभाव शुरु भयो ।

यससँगै होण्डा कम्पनी कार उत्पादनतर्फ पनि उत्तिकै लागिप¥यो । होण्डा कम्पनी छोटो समयमा नै प्रभावशाली अटोमोबाइल कम्पनी भएर उदायो । होण्डा कम्पनीले आफ्ना उत्पादनमा केही नयाँ प्रयोग गरिरह्यो ।

त्यसबेला जापानका दुई ठूला अटोमोबाइल कम्पनीहरु टोयोटा र निसानबीच तीब्र प्रतिस्पर्धा भइरहेको थियो । यसैलाई मध्यनजर गर्दै उतिबेलाका सरकार अन्य स–साना कम्पनीहरु एकजुट भई तेश्रो ठूलो कम्पनी स्थापना गरी निसान र टोयोटाको प्रतिस्पर्धा तोडुन् भन्ने चाहन्थ्यो । तर, होण्डा कम्पनीले एस ५०० नामक सानो र सस्तो स्पोर्टस कारको उत्पादन गरेपछि भने यसबाट प्रभावित भएर जापान सरकारले थप कारखाना स्थापना गर्न अनुमति दियो ।

यससँगै होण्डा कम्पनीले एकपछि अर्को गर्दै नयाँ किसिमको कार र मोटरसाइकलको खोज तथा विकासमा ध्यान बढाउँदै गयो भने नयाँ किसिमका अटोमोबाइलको उत्पादनमा जोड दिन थाल्यो भने आफ्नै शैलीको स्पोट्स कारको उत्पादनलाई पनि उत्तिकै महत्व दियो । उपभोक्ताको चाहना र रुचीलाई मध्यनजर गर्दै एकपछि अर्को अटोमोबाइलको विकासले होण्डा कम्पनी जापानकै प्रभावशाली अटोमोबाइल उद्योगका रुपमा स्थापित भयो ।

सन् १९७० को र ८० को दशकमा होण्डा कम्पनीले आफ्नो व्यापारलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा लैजान थाल्यो । सोही अनुसार होण्डा कम्पनीले अमेरिका, युरोप, दक्षिण एशिया लगायतका क्षेत्रमा एकपछि अर्को कारखाना खोल्दै आफ्नो बजारलाई विस्तार गर्दै लग्यो ।

हाल होण्डा कम्पनी विश्वको एक महत्वपूर्ण अटोमोबाइल कम्पनीका रुपमा स्थापित भइसकेको छ । होण्डा कम्पनीका सवारी चढ्ने विश्वमा दशौं लाख मानिसहरु छन् । होण्डा कम्पनीले विश्वभर लाखौं मानिसहरुलाई रोजगारी समेत दिएको छ भने यसको लोकप्रियता पनि दिन प्रतिदिन बढ्दै गइरहेको छ ।

प्रकाशित मिति : २५ जेठ २०७६, शनिबार  ७ : ०७ बजे

नोबेल पुरस्कार विजेता अर्थशास्त्री डानियलको निधन

काठमाडौं– नोबेल पुरस्कार विजेता डानियल कान्हेम्यानको ९० वर्षको उमेरमा निधन

वीरगञ्ज भन्सारबाट एक अर्ब राजस्व संकलन 

वीरगञ्ज– मुलुककै मुख्य व्यापारिक नाका वीरगञ्ज भन्सार कार्यालयले चालु आर्थिक

डा. आरजु राणाको शल्यक्रिया सम्पन्न

 काठमाडौं– पूर्व प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाकी पत्नी एवं नेपाली कांग्रेस केन्द्रीय

राप्रपाले इलाम २ मा लक्ष्मी गुरुङलाई उम्मेदवार बनाउने  

काठमाडौं – राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी  (राप्रपा) ले इलाम २ मा

अस्पतालका समस्या समाधान गर्न प्रदेश सरकार प्रतिबद्ध : मन्त्री सिंह

सिरहा– मधेस प्रदेशका स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्यामन्त्री शत्रुधनप्रसाद सिंहले प्रादेशिक अस्पतालमा